VHS krijgt financieel presentje

De Rabobank doet weer een diepe graai in haar zak. Al bijna traditioneel speelt ze in oktober, ruim voor de komst van de Goedheiligman, voor Sinterklaas. Tal van verenigingen in den lande krijgen dezer dagen een financieel steuntje in de rug. Ook de Vereniging Historisch Sneek mocht een flinke duit uit de kadokas van de Rabo Club Support ontvangen.

Voorzitter Ko Smorenburg (links op de foto) en bestuurslid Feike Damstra (die onlangs zijn duizendste aflevering van de rubriek ‘Se het ut weest’ in het Sneeker Nieuwsblad zag afgedrukt!) kregen woensdag 9 oktober ten kantore van de bank aan het Martiniplein uit handen van de directie een reuzencheque ter waarde van 1365,33 euro. Beiden moesten even wat wegslikken, want dat bedrag lag dik 400 euro’s hoger dan vorig jaar.

De Sneker klanten – de coöperatieve bank spreekt zelf liever van ’leden’ – zijn de VHS blijkbaar steeds beter gezind. Zij konden de vorige maand een stem uitbrengen op de club of goed-doel-instelling van hun voorkeur. Ook enkele andere organisaties uit Sneek – en in de grote rest van Nederland – delen in de winst: in totaal liefst 35.000 verenigingen, met driekwart miljoen leden. Die krijgen te samen bijna 20 miljoen op hun bankboekje bijgeschreven.

Heel veel medelijden hoeven we nu ook weer niet met de 2,3 miljoen leden tellende bank te hebben, want alleen in de eerste helft van dit jaar boekte zij al een nettowinst van 2,7 miljard euro… Ons bestuur hoor je er niet over; dat kan nu een gat in zijn begroting ‘dichten’. ,,Blijft toch mooi dat ze bij de bank denken: ook de VHS gaan we wat schenken”.

Boterbomen, klinkers, gave waag, bruin fruit en kiekje

Foto’s: Jan Blaauw  – Tekst: Willem Altena

Wie ver reist, kan een lang verhaal vertellen. Maar van een eendaags touringcartripje door de Súdwesthoek kan je ook heel wat opsteken. De 54 VHS’ers en ene Bolswarder ITS-buschauffeur hoorden dinsdag 30 september nogal op en keken ogen uit van wat er in Balk en Workum aan erfskip nog te bewonderen is.

En helaas tegelijkertijd is verdwenen… Zoals in Gaasterlands hoofdplaats, waar vlakbij het monumentale raadhuis de fameuze boterwaag een prooi van de slopershamer werd, zo vertelde rondleider Johan Heegsma. De Snekers snapten zichtbaar zijn verdriet, want zij delen in hun stad immers eenzelfde verlies.

Niet lang getreurd, want al gauw ging het na kijkjes langs mini-riviertje De Luts bij It Bûterhûs (bouwjaar 1633), Balkster boterbomen (iets jonger) en doopsgezinde kerk naar uitspanning Teernstra voor een oppeppende bak koffie met sprits. Dorpsrondleider Johan Heegsma verzorgde een smeuïg tussendoortje over de voorname historie van zijn boterdorp. De naam Balk – in ’t Engels uit te spreken als ‘bok’ – was ooit zelfs in Londen een begrip, beweerde hij.

Het gezelschap toog vervolgens naar Koudum. In dorpscentrum De Klink hield VHS’ clubhistorica Alice Booij tussen soep en geserveerde lunchbroodjes door een leerzame causerie over hoe Súdwesthoeksters zich door de eeuwen heen van A naar B bewogen. In het begin ging dat echt niet in een rechte lijn, want er was altijd wel een moeras of stuk ondergelopen land waar je te paard, te voet of te kar omheen moest.

Dan maar een vaart graven en er met een bootje op uit. Roeiend, trekkend, zeilend, later zelfs tuffend. Totdat iemand klinkers en daarna asfalt uitvond, waardoor aldoor meer wegen werden aangelegd en ook het kleinste gat (Lytsewierrum) op de grootste stad (Sneek!) aansloot.

Kostte de kuier Koudum-Workum eertijds een halve dag struikelen, nu is dat stukje over de N359 op zes dikke buswielen een peuleschilletje. In het zonovergoten, sfeervolle centrum van het IJsselmeerstadje werden de Waterpoortstedelingen bijgepraat over het behoud van de (daar wél nog volledig gave!) waag en het al net zo schitterende stadhuis.

Voor een afsluitend koel sapje en heet bruin fruit zette het gezellige gezelschap koers naar Bolsward. Naar de Blend, om preciezer te wezen, het leuke horeca-onderkomen in het voormalige gemeentehuis aan de Jongemastraat.

Tussen Bolsward en Sneek tenslotte gebeurde er eigenlijk niks bijzonders. Behalve dan dat sommigen zich alvast opmaakten om ‘un bitsje netsjes’ op het klassieke kiekje naast de bus op het Schuttersveld te kunnen staan…

Het mag dan al meerdere generaties zijn geleden, de Tweede Wereldoorlog is en blijft een boeiend onderwerp. En dan vooral de ‘sporen’ ervan zijn intrigerend, zeker als die in je eigen woonplaats terug te vinden zijn. Inleider Sietse Wierda, bekend als stadsgids en een van de mensen achter de populaire Kursus Sneekology, nam dinsdagavond 23 september zijn ruim en aandachtig gehoor in De Schuttersheuvel bijna twee uren terug in de oorlogsjaren 1940-1945. Er gebeurden onder de Duitse bezetter de meest nare dingen – waaronder niet in het laatst het wegvoeren van Joodse plaatsgenoten naar (vernietigings)kampen -, maar daar stonden ook onbaatzuchtige, risicovolle daden van verzet tegenover. Families die (Joodse) onderduikers in huis verstopten en (jonge) mannen en vrouwen die zich, op meerdere wijze, tegen de bezetter keerden. Wierda wees daarbij op de koperen ‘struikelstenen’ die jaren na de oorlog op straat voor de huizen van Joden iets verhoogd in stoep of straat zijn aangebracht. Een fysieke herinnering aan een tijd die naar hij hoopt – en velen met hem hopen – nimmer zal terugkeren. De eerstvolgende thema-avond houdt de Vereniging Historisch Sneek op 25 november, ook dan in het wijkgebouw aan de Harmen Sytstrastraat. De (koninklijke) fabriek Douma Staal staat die avond centraal.

Woensdagavond 10 september was Grutte Pier even opgestaan uit zijn graf in de Martinikerk om samen met burgemeester Jannewietske de Vries de feestelijke viering van 500 jaar Sneek als vrije koopstad officieel af te trappen. Dat deden ze door een portret van Grutte Pier, gemaakt met Lego-blokjes door Ernesto Lemke te onthullen.
Naar schatting zo’n vijftig gasten, waaronder drie burgemeesters van Sneek (naast de huidige ook Siebold Hartkamp en Hayo Apotheker), werden welkom geheten door Hester Postma, directeur van het Fries Scheepvaart Museum. Zij toonde onder meer een schild uit 1925 waarop de viering van 400 jaar koopstad werd aangekondigd.
In haar toespraak memoreerde burgemeester De Vries niet alleen de rijke historie van Sneek als handelsstad, maar keek ook vooruit naar de toekomst. De ruimtelijke visie voor Sneek in de komende tientallen jaren ligt op dit moment ter inzage in het Waltahuis. Die visie moet eraan bijdragen dat ons nageslacht over honderd jaar ook het 600-jarig jubileum van Sneek als koopstad kan vieren.
De VHS is nauw betrokken geweest bij een deel van de feestelijkheden, namelijk een route langs een groot aantal panden in de binnenstad. In tientallen etalages hangen posters met foto’s en verhalen over de geschiedenis van het betreffende pand. VHS-voorzitter Ko Smorenburg liet daarvan een voorbeeld op het scherm zien. Het verzamelen van de informatie voor de posters is een enorme klus geweest voor de vrijwilligers van de VHS die er maanden mee in de weer zijn geweest. Ko bedankte hen voor hun geweldige inzet.
Stadsarchivaris Jack de Vries was de volgende die zijn licht op Sneek als Koopstad mocht laten schijnen. Uit talloze oude krantenknipsel ontstaat een beeld van de viering van 100 jaar geleden, die mede ingegeven was door de verbouwing van het stadhuis. Het was destijds een groot feest met zelfs koninklijk bezoek. Jack de Vries toonde een film waarop de feestelijkheden van toen zijn vastgelegd. De film is ook te bekijken op youtube: https://www.youtube.com/watch?v=J5Ufwck_vzs
(Foto’s Jan Blaauw)

Poieszen, in elk geval hun winkels, zitten overal. Maar bakermat Sneek zullen ze nooit verloochenen. De Waterpoortstad blijft nummer 1, verzekerde Cees Poiesz, gepensioneerd directielid van het supermarktconcern, dinsdagmorgen 9 september in de bibliotheekkelder. Op de bijeenkomst met de vlotte spreker in het altijd gezellige onderkomen van de VHS waren liefst ruim dertig belangstellenden afgekomen.

Er moesten zelfs stoelen worden bijgeplaatst. De r is weer in de maand; tijd dus voor de eerste aflevering van de steeds populairdere interviewserie ‘Dus dou bist un Sneker…’, geleid door het snedige Sneker gesprekskoppel Alie Schulte/Albert Pasma. Cees zat op zijn praatstoel, want na ruim anderhalf uur kon pas een punt achter zijn verhalen worden gezet. Die gingen over de (Duitse) familiehistorie, de eigen jonge jaren in Sneek, zijn activiteiten als organisator van (soms grootschalige) stadsevenementen, maar uiteraard ook over z’n loopbaan bij ‘Puis’. Leuke anekdote vertelde hij over een van de bedrijfsoprichters, Loadtsje Poiesz, uit de tijd dat ‘ie zelf nog groente aan de man bracht. Een zeurklant probeerde altijd af te dingen, ook als het in de aanbieding was. Poiesz was wel een beetje klaar met haar gepingel. Dus toen ze om twee goedkope zuurkolen vroeg, probeerde hij haar te overbluffen door te zeggen dat de kolen deze dag ‘helemal fergees’ waren. ,,Nou’’, reageerde zij. ,,Doën mie dur dan mar fier fan’’. De eerstvolgende ‘Dou bist un Sneker…’ is dinsdag 4 november, zelfde Waagkelder, zelfde aanvangstijd: 10.30 uur.

Op een zonovergoten eerste dag van de festiviteiten rond Sneek 500 Jaar Koopstad, stonden onze vrijwilligers in een stand om 2e hands boeken te verkopen.
Op de foto van links naar rechts: Esther, Joop, Alie en Greetje. Op de foto ontbreekt Bertus. De opbrengst bedroeg € 120 en twee nieuwe leden.
Alie en Koos (zijn ze soms verhuizers geweest?) hebben de boeken van en naar de markt gebracht.

De Vereniging Historisch Sneek (VHS) neemt ook dit jaar weer deel aan de Rabobank Clubactie. Deze landelijke campagne biedt leden van de Rabobank de mogelijkheid om hun stem uit te brengen op clubs en verenigingen die zij een warm hart toedragen. Een stem op de VHS betekent een directe bijdrage aan het behoud van het rijke historische erfgoed van Sneek.

Waarom uw steun belangrijk is
De VHS zet zich al jaren in voor het documenteren, behouden en delen van de prachtige historie van Sneek. Door middel van tentoonstellingen en publicaties helpt de vereniging jong en oud om een verbinding te maken met het verleden. Dit belangrijke werk is alleen mogelijk dankzij de steun van onze leden, vrijwilligers en donateurs.

Het gemeentearchief Súdwest-Fryslân organiseert in september twee lezingen. Op 9 september vertelt Taco Tichelaar over patriotten aan het einde van de 18e eeuw. Onder meer over Wopko Cnoop, een voor tien jaar verbannen patriot die van Bolsward naar Amsterdam verhuisde. 19 september is het de beurt aan Daniël Rewijk. Zijn lezing gaat over de positie die de in Witmarsum geboren sportpionier Pim Mulier koos in het spanningsveld tussen de Friese sportieve tradities en de Hollandse en Britse moderne sport. Kijk voor meer informatie op www.detiid.nl/agenda

Nou ja we beginnen weer en wel op 9 september, dan binne Jim welkom in de Waag via de bibliotheek. Kiek ok efkes maar ons mooie skerm .
Jim krijg der in bakje koffie en het verhaal van Kees Poiesz sien  jeugd en herinnerings  in Sneek .
Welkom vanaf 10.15 uur tot 12.00 uur.
Presentatie Albert en Alie

Tijdens de Open Monumentendag op 13 september organiseert de VHS een reuze interessant programma op het Waltaplein aan de Marktstraat.

Het Waltaplein behoort bij de Waltastins. Deze stins (stenen huis) dateert uit 1540 en het is werkeliijk uniek dat er na bijna 5 eeuwen nog zoveel bewaard is gebleven. U kunt dit bekijken tijdens een rondleiding door de Waltastins die in samenwerking met de gemeente Súdwest-Fryslân wordt gegeven. Ook staan er informatieborden op het Waltaplein die u een kijkje geven in de geschiedenis van deze stins en de restauratie ervan.